Thực hiện Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế (BHYT) kể từ ngày 01/01/2015 tham gia BHYT hộ gia đình là hình thức bắt buộc và yêu cầu toàn bộ người có tên trong sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú phải tham gia BHYT, trừ những thành viên đã tham gia BHYT thuộc các nhóm đối tượng khác. Theo báo cáo của Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh, qua 2 năm triển khai thực hiện, số người tham gia BHYT hộ gia đình trên địa bàn tỉnh ngày càng tăng, tính đến hết 31/12/2017 toàn tỉnh có 66.014 người tham gia BHYT hộ gia đình, tăng 33.552 người so với cùng kỳ năm trước (tỷ lệ tăng đạt 103%).

(Ảnh minh họa: người dân đi khám chữa bệnh BHYT)

       Để có được kết quả trên, thời gian qua BHXH tỉnh đã thực hiện quản lý chặt chẽ và đẩy mạnh hoạt động của các đại lý thu, thường xuyên tập huấn, đào tạo về các kỹ năng khai thác, công tác tuyên truyền, vận động cho hệ thống đại lý thu. Tăng cường tổ chức các buổi tuyên truyền, đối thoại trực tiếp để nâng cao nhận thức của người dân, giúp người dân hiểu rõ hơn về ý nghĩa, tầm quan trọng và quyền lợi  khi tham gia BHYT. Cùng với đó là sự năng nổ, nhiệt tình của các nhân viên đại lý thu trong việc triển khai vận động người dân tham gia BHYT hộ gia đình đến tận các thôn, xóm, phường, xã.
     Bên cạnh đó, việc một số chính sách thay đổi liên quan đến chi phí khám, chữa bệnh BHYT và không có BHYT cũng tác động góp phần tăng số người mua BHYT tự nguyện theo hộ gia đình. Cụ  thể: Thông tư số 02/2017/TT-BYT của Bộ Y tế quy định mức tối đa khung giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh không thuộc phạm vi thanh toán của Quỹ BHYT trong các cơ sở khám, chữa bệnh của Nhà nước và hướng dẫn áp dụng giá, thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh trong một số trường hợp. Ngoài ra, khi tham gia BHYT cho tất cả các thành viên trong hộ gia đình thì sẽ được giảm trừ mức đóng theo tỷ lệ như sau: người thứ nhất đóng bằng 4,5% mức lương cơ sở; người thứ hai, thứ ba, thứ tư đóng lần lượt bằng 70%, 60%, 50% mức đóng của người thứ nhất; từ người thứ năm trở đi đóng bằng 40% mức đóng của người thứ nhất. Chính vì vậy, sau hai năm triển khai thực hiện số người tham gia BHYT hộ gia đình trên địa bàn tỉnh đã đạt được kết quả rất đáng khích lệ, nhận thức của người dân được nâng cao và nhu cầu sử dụng thẻ BHYT trong khám chữa bệnh không ngừng tăng lên.
       Tuy nhiên, trên thực tế việc triển khai vận động người dân tham gia BHYT hộ gia đình vẫn còn gặp nhiều khó khăn, bất cập. Trao đổi với bà Nguyễn Thị Hoa, nhân viên đại lý thu BHXH, BHYT Hội LHPN Phường Nghĩa Đức, Thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông, bà Hoa cho biết trong quá trình đi tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHYT hộ gia đình thì cũng rất nhiều người dân hiểu và tích cực tham gia BHYT cho các thành viên trong gia đình nhưng không phải hộ gia đình nào cũng có đủ điều kiện để tham gia BHYT cho tất cả các thành viên trong hộ. Nhiều trường hợp có tên trong cùng sổ hộ khẩu nhưng một số thành viên không muốn tham gia BHYT, dẫn đến những thành viên khác trong hộ gia đình có nhu cầu vẫn không thể tham gia BHYT,  vì vậy một số người dân buộc phải làm thủ tục tách Sổ hộ khẩu hoặc đi đăng ký tạm trú thì mới có thể đăng ký tham gia BHYT. Bên cạnh đó, một số hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, thu nhập thấp, gia đình nhiều thành viên thì việc tham gia BHYT cho cả gia đình rất khó thực hiện. Mặc dù, Nhà nước cho phép hộ gia đình đóng BHYT theo từng kỳ hạn như 3 tháng 6 tháng hoặc 12 tháng nhưng người dân vẫn chưa mặn mà tham gia BHYT. Nhiều trường hợp, người dân sinh sống ở các vùng giáp ranh với Thị xã Gia Nghĩa như xã Nhân Cơ ( huyện Đăk R’lấp), xã Trường Xuân (huyện Đăk Song)…quãng đường họ di chuyển qua thị xã Gia Nghĩa gần và thuận tiện hơn đến trung tâm huyện cư trú nên họ có nguyện vọng tham gia BHYT tại thị xã nhưng không được.
Để kịp thời tháo gỡ những vướng mắc và phát triển đối tượng tham gia BHYT hộ gia đình. Ngày 16/01/2018, BHXH tỉnh đã có Công văn số 69/BHXH-QLT chỉ đạo và hướng dẫn BHXH các huyện, thị xã tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho người dân khi tham gia BHYT hộ gia đình. Cụ thể như:
       Đối với những hộ gia đình đông thành viên mà có thành viên không muốn tham gia hoặc hoàn cảnh kinh tế khó khăn không đủ điều kiện để tham gia BHYT cho tất cả các thành viên trong hộ mà chỉ tham gia một hoặc vài thành viên thì Đại lý thu vẫn thu tiền và giảm trừ tỷ lệ đóng cho các thành viên tham gia BHYT theo quy định. Đồng thời tích cực tuyên truyền vận động hộ gia đình đó tiếp tục tham gia cho các thành viên còn lại đảm bảo trong năm tài chính toàn bộ thành viên đều tham gia BHYT, nếu hết năm tài chính hộ gia đình vẫn không tham gia đầy đủ 100% thành viên thuộc diện phải tham gia thì thông báo việc thu hồi phần kinh phí đã được giảm trừ mức đóng.
      Để giảm phiền hà cho người dân trong đăng ký tham gia BHYT hộ gia đình, BHXH tỉnh cũng đơn giản hóa tối đa thủ tục hành chính, người dân khi khi đăng ký tham gia BHYT chỉ cần kê khai thành viên tham gia theo mẫu biểu quy định và chịu trách nhiệm về nội dung kê khai, không cần cung cấp bất kỳ loại giấy tờ nào để chứng minh (Ví dụ: photo CMND, hộ khẩu, thẻ BHYT của thành viên đã tham gia đối tượng khác, giấy tạm trú, tạm vắng, giấy xác nhận ly hôn..,).
      Trường hợp người dân sinh sống tại các vùng giáp ranh giữa các huyện và thị xã có nhu cầu tham gia BHYT tại các Đại lý thu của huyện liền kề thì đại lý thu hướng dẫn người dân liên hệ các Đại lý thu tại nơi đang sinh sống để đăng ký tham gia BHYT, nếu người dân không muốn đăng ký tại địa phương sinh sống thì đại lập danh sách cho người dân tham gia BHYT. Vì vậy, người dân có thể lựa chọn đăng ký tham gia BHYT tại bất cứ đại lý thu nào trên địa bàn tỉnh nhằm thuận lợi nhất mà không giới hạn về ranh giới giữa các địa phương đối với các vùng giáp ranh, liền kề.
      BHXH tỉnh yêu cầu BHXH các huyện, thị xã phổ biến đến các Đại lý thu để tổ chức thực hiện, đồng thời thông báo rộng rãi đến từng hộ gia đình biết về thủ tục tham gia, địa điểm tham gia BHYT nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho mọi người dân khi tham gia BHYT theo hộ gia đình. Trong thời gian tới, BHXH tỉnh sẽ tiếp tục mở rộng hệ thống Đại lý thu BHXH, BHYT, tăng số lượng điểm thu, nhân viên đại lý thu đến từng thôn, bon, tổ dân phố; đồng thời tăng cường công tác tuyên truyền, vận động để người dân hiểu rõ được lợi ích của việc tham gia bảo hiểm y tế đối với những thành viên trong gia đình, và tích cực tham gia BHYT.