Trong dòng chảy lịch sử của dân tộc Việt Nam, Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên được nhắc đến là một vị tướng tài ba, một nhà lãnh đạo có đức độ và tài năng, người học trò ưu tú của Bác Hồ vĩ đại. Đặc biệt, sự nghiệp và cuộc đời Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên gắn liền với những chiến công hiển hách trên chiến trường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh - con đường huyền thoại trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc.

Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên tên thất là Nguyễn Hữu Vũ, sinh ngày 01/3/1923 tại xã Quảng Trung, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình. Ông xuất thân trong gia đình có truyền thống cách mạng (Cha ông là ông Nguyễn Hữu Khoán và mẹ là bà Đặng Thị Cấp, đều là những hậu duệ của thủ lĩnh phong trào Cần Vương), Nguyễn Hữu Vũ sớm có tinh thần chống thực dân Pháp xâm lược.

Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên

Từ năm 1936, ông bắt đầu tham gia hoạt động cách mạng, đến năm 1939 ông vinh dự được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Năm 1947, ông đổi tên thành Đồng Sỹ Nguyên để dễ hoạt động trong vùng địch hậu nhằm tránh liên lụy đến gia đình. Cái tên này đã gắn bó với ông trong cuộc đời còn lại.

Dấu son chói lọi trong hơn 70 năm hoạt động cách mạng của Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên là những năm tháng ông được trao trọng trách: Tư lệnh của Binh đoàn Trường Sơn. Với nhiệm vụ tổ chức xây dựng và khai thác con đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh huyền thoại, chi viện sức người và khí tài hậu cần cho chiến trường miền Nam, phục vụ công cuộc kháng chiến chống Mỹ, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Bằng sự mưu trí, sáng tạo, với bản lĩnh và ý chí quyết tâm phấn đấu đến cùng vì sự nghiệp cách mạng vẻ vang của dân tộc, Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên và bộ đội Trường Sơn đã thực hiện thành công công cuộc chi viện cho chiến trường miền Nam, làm thất bại mọi âm ưu chiến lược của kẻ thù, lập nên những chiến công vang dội, để lại những dấu son chói lọi trong lịch sử chiến tranh Việt Nam. Tuyến đường góp phần rất quan trọng vào các quá trình thắng lợi của chiến tranh miền Nam nước ta, nhất là cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 - đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh còn là một phát kiến của nghệ thuật chiến tranh Việt Nam.

Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên là một vị tướng hết sức khiêm nhường, không bao giờ ỷ vào quyền lực để áp đặt mà ôn hòa lắng nghe, trao đổi, thương mến đồng chí đồng đội. Mỗi trận thắng, từng chiến công có được, với ông đó đều là thành tích và công lao của cả tập thể; trường hợp gặp thất bại hoặc chưa thành công ông đều nhận trách nhiệm về mình. Đó là điều không phải ai cũng làm được. Đồng chí xứng đáng là một trong những vị danh tướng tài ba của đất nước ta, của thời đại Hồ Chí Minh”.

Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên là một vị tướng tài ba... có công lao lớn trong cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945, trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, cũng như trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt đồng chí có công lớn đối với con đường chiến lược Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh huyền thoại.

Đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh được ngợi ca như một huyền thoại, mãi mãi là niềm tự hào của nhân dân ta và sẽ đi vào lịch sử như một kỳ tích của dân tộc Việt Nam. Lịch sử và thế hệ hôm nay, mai sau mãi khắc ghi, tưởng nhớ những đóng góp, hy sinh xương máu của lớp lớp cha anh đi trước, đã ngã xuống vì độc lập, tự do cho hôm nay. Hình ảnh về vị danh tướng Đồng Sỹ Nguyên tài trí, đức độ sẽ mãi là ngọn đuốc thiêng soi rọi cho thế hệ trẻ học tập và noi theo.